Potrzebne jest długofalowe partnerstwo
Dokąd zmierza globalna gospodarka i jej łańcuchy dostaw? Według profesora Aseema Kinra, kierownika Katedry Zarządzania Globalnym Łańcuchem Dostaw na Uniwersytecie w Bremie wcale nie mamy do czynienia z końcem globalizacji. Wręcz przeciwnie.
Pandemia COVID-19 trzyma świat w napięciu od ponad roku. W jakim stopniu wpłynęło to na globalne łańcuchy dostaw?
Prof. A. Kinra: Wirus poważnie wpłynął na światową gospodarkę i globalne łańcuchy dostaw. Jednocześnie uwypuklił on podatność naszych systemów na takie zdarzenia jak pandemia, erupcja wulkanu, trzęsienie ziemi czy ekstremalne zjawiska pogodowe, które zdarzają się coraz częściej. Wszystko tworzy złożoną, ściśle ze sobą powiązaną gospodarkę światową.
Jeszcze przed wybuchem pandemii, postępująca globalizacja doprowadziła do przeciążenia rynków logistycznych i zagrożenia niedoborem mocy przerobowych. Co to oznacza dla ożywiającej się właśnie gospodarki?
Niedobór mocy przerobowych był rzeczywiście palącym problemem jeszcze przed pojawieniem się koronawirusa. Niezawodność i punktualność transportu morskiego nie była w ostatnich latach wzorcowa. Jeśli weźmiemy pod uwagę ciągłą presję czasu i dodamy do tego blokady głównych kanałów żeglugowych oraz gwałtownie rosnący popyt na dobra konsumpcyjne i półprodukty przemysłowe, pojawią się problemy – nie tylko z powodu nieprzewidzianego wzrostu kosztów.
Co można w tej sytuacji zrobić?
W tym przypadku na myśl przychodzą dwa rozwiązania. Pierwszą z nich jest ogólne zwiększenie przepustowości w całym systemie. Jednak jest to możliwe tylko wtedy, gdy pozwala na to infrastruktura. W dłuższej perspektywie można również opracować nowe trasy i technologie transportowe. Druga opcja polega na zmniejszeniu zapotrzebowania na przewozy, na przykład poprzez uruchomienie produkcji na miejscu. Stworzyłoby to również możliwości realizacji określonych celów w zakresie ochrony klimatu.
Kierownik Katedry Zarządzania Globalnym Łańcuchem Dostaw na Uniwersytecie w Bremie.
Wszystko to wydaje się dość odległą perspektywą. Jaki byłby skuteczny sposób przeciwdziałania niedoborom mocy produkcyjnych już teraz?
Moim zdaniem, nawiązanie długofalowego partnerstwa z dostawcami usług logistycznych jest skutecznym sposobem na metodyczne i niezawodne osiągnięcie długoterminowych celów strategicznych. Takie partnerstwo pozwoli również zaangażowanym stronom wspólnie przetrwać trudne czasy. Według mnie, przyszłościowe podejście do zarządzania ryzykiem najlepiej odzwierciedla połączenie strategii skupionych wokół zoptymalizowanego, a jednocześnie odpornego łańcucha dostaw. Najwięksi dostawcy usług logistycznych, tacy jak DACHSER, poczynili już spore postępy w tym zakresie dzięki swoim sieciom i technologii IT. Jeśli znajdą zrozumienie wśród swoich klientów, kto wie ile, mogą osiągnąć. Obie strony czerpałyby z tego korzyści.
Odejście od globalizacji jest jedną z potencjalnych reakcji na pandemię i zaostrzające się spory handlowe. Co Pan o tym sądzi?
Jeśli spojrzymy na podobne wydarzenia z przeszłości, takie jak kryzys gospodarczy i finansowy z lat 2007-2008, za każdym razem pojawiało się pojęcie backshoringu i nearshoringu, czyli powrotu działalności produkcyjnej do kraju pochodzenia. Badania pokazują jednak, że nigdy nie miało to miejsca. Ostatecznie, największe globalne korporacje opierają swoje decyzje na czymś więcej niż tylko kosztach. Jeśli europejski producent OEM z branży motoryzacyjnej ma zakłady produkcyjne w Chinach, dzieje się tak częściowo dlatego, że chcą być bliżej swoich głównych rynków. Firma bierze również pod uwagę możliwości sprzedaży na rynkach wschodzących, takich jak Indie, Chiny oraz region Azji i Pacyfiku. Nearshoring nie jest więc kwestią geografii, ale orientacji na klienta. Innymi słowy, nie mamy do czynienia z końcem globalizacji. Wręcz przeciwnie. Możemy jednak spodziewać się nowej jakości globalnych łańcuchów dostaw.
Patrząc w przyszłość, jakie są Pana przewidywania dotyczące globalnych łańcuchów dostaw i dostawców usług logistycznych?
Jest już jasne, że COVID-19 zmienia zachowania konsumentów. Zakłócenia na taką skalę zawsze wywołują efekt fali, który wymaga nowych całościowych koncepcji. W logistyce jest to możliwe dzięki cyfrowemu know-how, prężnie działającym sieciom oraz opartej na zaufaniu, długofalowej współpracy.
Prof. Aseem Kinra kieruje Katedrą Zarządzania Globalnym Łańcuchem Dostaw na Uniwersytecie w Bremie. Jego badania naukowe koncentrują się na globalnych łańcuchach dostaw, międzynarodowym transporcie i logistyce, wydajności logistycznej i dystrybucji towarów. Jest członkiem założycielem Special Interest Group (SIG) E1 on Transport Systems Analysis and Economic Evaluation w ramach World Conference on Transport Research Society.